Türkiye’nin de arasında bulunduğu İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üye devletleri tarafından 15-17 Eylül 2021 tarihleri arasında Endonezya’nın Bandung şehrinde Anayasa Yargısı Konferansı (CCJ- OIC) adı altında yeni bir birlik kurmayı kararlaştırdı. 2018 tarihinde Türk Anayasa Mahkemesi tarafından Dolmabahçe’de başlatılan İİT üyelerinin anayasa mahkemelerini birleştiren çalışmalar için de bu konferans yeni bir adım niteliğinde oldu.
Türkiye’yi Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan ve Başraportör Murat Azaklı’nın temsil ettiği konferansa toplam 38 ülke katıldı. Konferansın sonunda Başkan Arslan’ın başkanlığını yaptığı genel kurul toplantısında “Bandung Deklarasyonu” oybirliğiyle kabul edildi. Genel kurulda ayrıca 2018’de kabul edilen “İstanbul Deklarasyonu” ile başlayan süreçte kurulmasına karar verilen konferansın ilk (açılış) kongresinin 2022 yılında İstanbul’da yapılması ve bu kongrede kuruluş sürecinin tamamlanması kararlaştırıldı.
Konferansta konu anayasal yargı olurken iki gün boyunca “İnsan Hakları ve Anayasacılık” ana başlığı altında sunumlar yapıldı. Bu kapsamda yaptığı konuşmada Başkan Arslan;
- Modern demokrasinin çoğulcu demokrasi olduğu
- Anayasa mahkemelerinin de anayasal demokrasilerin vazgeçilmez unsurlarından biri hâline geldiği
- Bireysel başvurunun kabulünden sonra Anayasa Mahkemesinin hak eksenli yaklaşımla çoğulcu ve katılımcı demokrasinin gelişimine önemli katkılarda bulunduğu
gibi hususlardan bahsederken bu fikirlerini geçmişte verilmiş AYM kararları ile de destekledi.
Anayasa Mahkemesi başkanı Zühtü Arslan’ın konferans sonundaki kapanış konuşmaları da şu şekilde oldu:
Hanımefendiler ve Beyefendiler,
Sonuç olarak, her ne kadar anayasallık denetiminin meşruiyeti çoğunlukçu görüşler temelinde uzun süredir sorgulanmakta ise de, anayasa mahkemeleri anayasal demokrasilerin vazgeçilmez bir unsuru haline gelmiştir.
Bu durum, ifade ettiğim üzere, bireysel başvuru sisteminin, devletin üç temel değeri olan hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan haklarının korunmasını ve geliştirilmesini amaçlayan hak eksenli yaklaşımın benimsenmesinde gerekli zemini hazırladığı ülkemiz için de geçerlidir.
İlginizden dolayı şükranlarımı sunuyorum.