Vatandaşlık konusu; geçmişten günümüze ülkelerin ekonomik politikalarına hizmet eden, iş gücü ve yabancı yatırımını beraberinde getiren bir konu olmuştur. Bu sebeple ülkeler yabancıların kendi topraklarına hizmet etmesi ve vatandaşlık kazanması için bazı düzenlemeler yapmıştır. Türkiye de bu ülkelerden biridir. Yabancı yatırımcıların Türk vatandaşlığı kazanması ile ilgili hususlar 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu (TVK), Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve 106 ve 418 sayılı Cumhurbaşkanı kararında düzenlenmiştir.
Günümüzde sermaye yatırımı, gayrimenkul yatırımı, istihdam koşulu, banka mevduatı, devlet tahvili ve yatırım fonu katılma payı ile vatandaşlık kazanılması mümkün kılınmıştır. Bu vatandaşlık kazanımı Türk vatandaşlığının genel olarak kazanımı değil istisnai olarak kazanımı kapsamına girmektedir. Bakanlar Kurulu tarafından düzenlenen, 12.01.2017 tarihli ve 2016/9601 karar sayılı ‘’Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’’ üzerinde, 19.09.2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 106 sayılı aynı isimli yönetmeliğe göre;
- Türkiye’ye en az 500.000 USD veya farklı bir döviz ya da Türk lirası tutarında sermaye yatırımı yapan kişilerin Türk vatandaşlığı kazanma imkanı bulunmaktadır. (TVK md.20)
- Yabancı ülke vatandaşının yaptığı sabit sermaye yatırımını en az üç yıl boyunca kullanmayacağını garanti etmesi gerekmektedir.
- Sermaye yatırımı Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından tespit edilmektedir.
- Sabit sermaye yatırımı yaptığı belirlenen yabancı ülke vatandaşlarına Cumhurbaşkanı kararı ile Türk vatandaşlığı verilmektedir.
İstisnai yoldan vatandaşlık kazanımı için gerekli olan uygunluk belgesinin alınması, Türkiye kısa dönem ikamet izin başvurusu, ikamet izin kartının teslim alınması ve Türk vatandaşlık başvurusu için gerekli belgelerin sunulması gibi süreçler Türk vatandaşlığı almak isteyen yabancı kişinin ülkeye girişine gerek kalmadan vekaletname aracılığıyla da yönetilebilmektedir. Ancak başvurunun sonuçlanacağı nihai aşamada başvuran kişi ve adına başvuru yapılan eş ve 18 yaş altı çocukları içeren birinci derece ile üyelerinin en yakın nüfus müdürlüğüne gidip parmak izi vermeleri ve Türk vatandaşı kimlik ve pasaportlarını almak için hazır bulunmaları gerekmektedir.
Sürecin sonuçlanması bakımından herhangi resmi bir süre öngörülmese de Türkiye kısa dönem ikamet izni başvuruları 2-3 hafta, Türk vatandaşlığı başvuruları ise 4-8 ay arasında sonuçlanmaktadır. Son yapılan değişikliklerle Türk vatandaşlığı kazanımı kolaylaşmış olsa da başvuru sürecinde yapılacak eksik evrak vb. hatalar vatandaşlık başvurusunun reddedilmesine veya sürecin uzamasına sebebiyet verebilmektedir.