Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebep ile ayırt etme gücünden yoksun bulunması.; TMK.’nun 13 üncü maddesine göre, “yaşının küçüklüğü yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk, ya da bunlara benzer sebeplerin biriyle akla uygun biçimde karar verme yeteneği olmayan herkes, bu kanuna göre ayırt etme gücüne sahiptir”.
Yasal tanıma göre ayırt etme gücü: kişinin akla uygun biçimde davranma yeteneğidir. Akla uygun davranma ise: Kişinin fiil ve hareketlerinin saiklerini ve sonuçlarını doğru olarak kavrayabilmesini ve buna uygun davranmasını ifade eder.
Eşlerden Birinin Karar Yeteneği Olmaması
Butlan Davasında Butlan olabilmesi için Ayırt etme gücü, psikolojik süreçleri olan bir kavramdır. Akla uygun biçimde davranış şu aşamalardan geçer: Kişinin, eylemde bulunmadan önce bunun nedenini ve dürtüsünü (saikini) düşünmesi (düşünce ve yargı), bu dürtüye uygun olanını arzulaması (istek ve irade), nihayet bu doğrultuda eyleme geçmesi (icra, yürütme).
Ayırt etme gücü göreceli bir kavramdır; kişi her davranış ve eyleminde bu yeteneği sergilemeyebilir. Örneğin genelde sağlıklı düşünen, makul davranan biri, bir olay ya da olgunun etkisiyle (kızgınlık, öfke, aşırı sevinç) makul olmayan bir eylemde tasarrufta bulunabilir. Başka bir anlatımla ayırt etme gücünü sürekli bir kişisel yeti olarak düşünmemek gerekir.
Evlenme engeli olarak kabul edilen husus ; ayırt etme gücünden geçici olarak yoksunluk değil, sürekli olarak yoksunluktur. Yani ayırt etme gücünden yoksunluk sürekli bir nedene dayanmalıdır. Bunun mutlaka bir akıl hastalığı şeklinde belirmesi şart değildir. Başka bir hastalıktan, patolojik bir durumdan kaynaklanabilir. Kaldı ki akıl hastalığı ile ayırt etme gücü farklı kavramlardır.
Birçok akıl hastalığı türü vardır ve her akıl hastalığının karar vereme yeteneği sürekli ortadan kalkar nitelikte olduğu söylenemez. Bu nedenle yasa koyucu, akıl hastalığını bağımsız bir mutlak butlan sebebi olarak düzenlemiştir. Fakat burada da sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olduğunun ispatı gerekmektedir. Bu ispat edildiğinde evliliğin iptali kararı kesinleşecektir.
Eşlerden Birinin Karar Yeteneği Olmaması.