Türkiye’de sulh ceza hakimliklerince kimi haber, site ya da sosyal medya platformlarına erişim engeli getiriliyor. Basın ve ifade özgürlüğü tartışmalarını beraberinde getiren bu kararların önemli bir kısmının ise bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne taşındığı görülüyor.
Anayasa Mahkemesi, sulh ceza hakimliklerince verilen erişim engeli karalarına karşı yapılan 9 ayrı başvuruda ifade ve basın özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti. Yeniden yargılama yapılmasını kararlaştıran Yüksek Mahkeme, pilot kararı erişim engeli usulünün yeniden düzenlenmesi için Meclis’e gönderdi. AYM aynı zamanda yeni düzenleme yapılması için benzer başvuruların görülmesini de 1 yıl süre ile erteledi.
Pilot Karar İçeriği
Anayasa Mahkemesi, bu başvurulardan 9’u üzerinden önemli bir pilot karara imza attı. Yüksek Mahkeme, sulh ceza hakimlerince pek çok habere ilişkin verilen erişim engeli kararlarının ifade ve basın özgürlüğünü ihlal ettiğine hükmetti. İhlallerin ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere kararların birer örneği ilgili sulh ceza hakimliklerine gönderildi. Ayrıca başvuruculara 8 biner TL tazminat ödenmesi de kararlaştırıldı.
Yasada Değişiklik Yapılması Öngörülüyor
Anayasa Mahkemesi, konuya ilişkin mahkeme önünde benzer pek çok başvurunun bulunduğuna dikkat çekti. Bu dosyaların hepsinde ihlal kararı verilerek, erişim engellerinin kaldırılmasının sağlanabileceği ancak bu durumun yeni ihlallerin önüne geçmeyeceğini belirtti. Yeni hak ihlallerinin yaşanmaması için erişim engeli kararlarının dayanağı olan yasada değişiklik yapılması gerektiği vurgulandı. Bu nedenle kararın bir örneğinin Meclis ve Adalet Bakanlığı’na da gönderilmesi kararlaştırıldı. Bu kapsamda Meclis’te gereken düzenlemenin yapılması için benzer başvuruların görülmesi 1 yıl süreyle ertelendi.
Peki Yeni Düzenleme Nasıl Olacak?
AYM Kararda, yapılacak yeni düzenlemenin çerçevesini de çizdi. Buna göre; erişim engeli usulünün kapsamı hukuki ve yeterli açıklıkta olmalı. Erişim engeli için acil toplumsal ihtiyaç zorunluluğu getirilmeli. Kamu makamların müdahale sınırı ortaya konulmalı. Keyfi uygulamalara yol açmayacak güvenceler oluşturulmalı. Erişim engelli kararları istinaf ve temyiz denetimine açılmalı. Sulh ceza hakimlikleri erişim engeli kararlarına son çare olarak başvurmalı.