Türk vatandaşlığı, doğumla veya sonradan olmak üzere iki şekilde kazanılabilmektedir. Soy bağı yoluyla kazanılan Türk Vatandaşlığı, doğumla kazanılır. Asli vatandaşlık doğumla kazanılan vatandaşlıktır. Sonradan kazanılan ve istisnai kazanım yolları bulunan vatandaşlığa ise “kazanılan vatandaşlık” adı verilmektedir. Asli vatandaşlık olan doğumla kazanılan vatandaşlık iki şekilde gerçekleşmektedir
Soy bağı esasına göre kazanılan Türk vatandaşlığı
Doğum yeri esasına göre kazanılan Türk vatandaşlığı
Soy bağı Yoluyla Türk Vatandaşlığı Kazanma Yolları Nelerdir?
Bahsedilecek olan iki seçenek ile doğan çocuk, yapılacak olan bildirim sonucu soy bağı esaslı olarak Türk vatandaşlığını kendiliğinden kazanmaktadır. Bu bağlamda:
Doğum yeri fark etmeksizin Türk toprakları içinde veya dışında doğan çocuk; evlilik birliği içinde doğmuşsa ve anne veya baba Türk vatandaşıysa doğum anından itibaren soy bağı esasına göre Türk vatandaşı sayılır.
Doğum yeri fark etmeksizin Türk toprakları içinde veya dışında doğan çocuk; evlilik birliği dışında yaşayan anne Türk vatandaşı ve baba yabancı ülke vatandaşı ise doğum anından itibaren soy bağı esasına göre Türk vatandaşı sayılır.
Türkiye’nin içinde veya dışında, evlilik birliğinin dışında, Türk vatandaşı bir babadan olan ve yabancı ülke vatandaşı anneden doğan çocuk için ise öncelikle uluslararası özel hukuk hükümlerine göre soy bağı tespiti yapılması gerekmektedir. Eğer doğan çocuk Türk vatandaşı babaya soy bağıyla bağlanıyorsa, doğumundan itibaren Türk vatandaşlığı kazanacaktır.
Reşit Olduktan Sonra Soy bağı Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
Kanunlar, reşit hale gelmiş ve yurt dışında yaşayan kişilerin soy bağı ile Türk vatandaşlığı kazanması bakımından bir istisna getirmiştir. Bu istisnaya göre, yurt dışında yaşayan ve reşit olduktan sonra doğuma ilişkin bildirimde bulunan kişilerin yapacaklar başvuruları İç İşleri Bakanlığı tarafından incelenmekte ve bu incelemeye göre Türk vatandaşlığı kazanımı konusu karara bağlanmaktadır. Yurt dışında yaşayan ve 18 yaşını tamamladığı halde doğumuna ilişkin bildirimde bulunulmayan kişilerin aile kütüğüne tescili, Türk vatandaşı ana veya babadan dolayı Türk vatandaşlığını kazandıklarının Bakanlıkça yapılacak inceleme sonucunda tespiti halinde mümkün olmaktadır.
Soy bağı Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvurusunda Gerekli Belgeler
Türk vatandaşı ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazandığını iddia ederek başvuruda bulunan kişi adına müracaat makamlarınca aşağıda belirtilen evraklar bir araya getirilerek dosya düzenlenmeli ve karar alınmak üzere Bakanlığa gönderilmelidir:
- İsteği belirten form dilekçe
- Müracaat makamlarınca sistemden alınan, Türk vatandaşı ana veya babaya ait nüfus kayıt örneği
- Türk vatandaşı ana veya babadan birinin ya da her ikisinin aynı zamanda yabancı bir devlet vatandaşı olması halinde kimliğini ispata yarayacak belge
- Talepte bulunan kişinin aynı zamanda yabancı bir devlet vatandaşı olması halinde kimliğini ispata yarayacak belge
- Medenî hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanmayı kanıtlayan belge, dul ise eşine ait ölüm belgesi
- Kişinin ana ve babasından, bunlardan birisinin ya da her ikisinin ölmüş olması halinde ise varsa kardeşlerinden, kardeşleri yoksa üçüncü derece yakınlarından, müracaat makamlarınca alınacak ve yakınlık derecelerini belirten ifade tutanağı
- Doğum belgesi
- Doğum belgesine dayanılarak düzenlenen doğum tutanağı
Sayılan belgeler Bakanlıkça yapılacak inceleme ve araştırma sonucunda Türk vatandaşı anadan doğduğu veya babadan olduğu tespit edilen kişinin, doğumundan itibaren Türk vatandaşı olduğu aile kütüğüne tescil edilmektedir. Türk vatandaşı anadan doğduğu veya babadan olduğunu ispata yarayacak yeterli bilgi ve belge bulunmaması halinde, ilgili kişinin bu yöndeki talebi Bakanlıkça reddedilmektedir.
Soy bağı Yoluyla Türk Vatandaşlığı Kazanma Bakımından Yetkili Kurum
Türk vatandaşlığının kazanılmasına, kaybına, ispatına ve çok vatandaşlığa ilişkin işlemler; yurt içinde İç İşleri Bakanlığı İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne, yurt dışında ise dış temsilciliklerimiz tarafından yürütülmektedir. Vatandaşlık işlemlerinin kâğıt veya elektronik ortamda yürütülmesine Bakanlık (İl Nüfus ve Vatandaşlık) yetkilidir. Pek çok prodesedürü ve aşaması olan soy bağı yoluyla Türk vatandaşlığı kazanımı konusunda bilgi almak ve başvuru yapmak isteyen kişilerin iyi bir İstanbul yabancılar hukuku avukatı ile çalışması gerekmektedir.